Λίγα λόγια για τον ιό
Η ευλογιά των πιθήκων είναι μία ζωοανθρωπονόσος (δηλαδή ασθένεια που μεταδίδεται από τα ζώα στον άνθρωπο, η οποία προκαλείται από ιό (Monkeypox virus), ο οποίος είναι συγγενικός με τον ιό της ευλογιάς (smallpox virus).
Τα συμπτώματά της μοιάζουν με αυτά της ευλογιάς, αλλά συνήθως είναι πιο ελαφρά. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ευλογιά έχει εξαλειφθεί επισήμως από το έτος 1980. Έκτοτε έχει σταματήσει ο εμβολιασμός του γενικού πληθυσμού για την ευλογιά.
Η ευλογιά των πιθήκων εμφανίζεται κυρίως στην Κεντρική και Δυτική Αφρική, ωστόσο θεωρείται μία παγκόσμια απειλή δημόσιας υγείας, καθόσον τα τελευταία 20 χρόνια έχουν διαγνωσθεί πολλά περιστατικά και σε μη ενδημικές περιοχές (π.χ. Η.Π.Α., Μεγ. Βρετανία, Ισραήλ, Σιγκαπούρη)
Διάφορα είδη ζώων μπορούν να νοσήσουν και κατ’ επέκταση να μεταδώσουν τον ιό, συμπεριλαμβανομένων των τρωκτικών και των πρωτευόντων θηλαστικών, ωστόσο δεν έχει αναγνωριστεί η ακριβής αποθήκη του ιού στη φύση.
Μετάδοση
– Από ζώο σε άνθρωπο: με άμεση ή έμμεση επαφή με σωματικά υγρά, αίμα και δερματικές αλλοιώσεις ή αλλοιώσεις των βλεννογόνων (π.χ. στο στόμα) των μολυσμένων ζώων. Μεταξύ άλλων, τα δαγκώματα, οι γρατσουνιές, η επαφή με ωμό κρέας μολυσμένου ζώου αποτελούν παραδείγματα άμεσης επαφής, ενώ η επαφή με αντικείμενα που μολύνθηκαν από άρρωστα ζώα (π.χ. τρωκτικά) αποτελεί έμμεσο τρόπο μετάδοσης του ιού. Η νόσος μπορεί σπάνια να μεταδοθεί με την κατανάλωση κρέατος από μολυσμένο ζώο που δεν έχει μαγειρευτεί επαρκώς.
– Από άνθρωπο σε άνθρωπο: με στενή επαφή με δερματικές αλλοιώσεις, με σταγονίδια μετά από μακράς διάρκειας επαφή πρόσωπο με πρόσωπο, μέσω μολυσμένων αντικειμένων (π.χ ρούχα, κλινοσκεπάσματα).
– Ο κύριος τρόπος μετάδοσης του ιού στον άνθρωπο θεωρείται η άμεση ή έμμεση επαφή με ζωντανά ή νεκρά ζώα.
– Ο ιός εισέρχεται στο σώμα μέσω βλαβών του δέρματος και των βλεννογόνων και μέσω της αναπνευστικής οδού.
Η νόσος
Η περίοδος επώασης της νόσου είναι 6 έως 13 ημέρες.
Τα πρώτα συμπτώματα, μεταξύ άλλων, είναι πυρετός, πονοκέφαλος και διόγκωση των λεμφαδένων.
Μία έως 3 ημέρες μετά την εμφάνιση του πυρετού, εμφανίζονται οι χαρακτηριστικές δερματικές αλλοιώσεις και οι αλλοιώσεις σε βλεννογόνους. Οι αλλοιώσεις αρχίζουν από εξάνθημα και αφού περάσουν το στάδιο της φυσαλίδας (διαφανές υγρό) και της φλύκταινας (κιτρινωπό υγρό), αποξηραίνονται και πέφτουν από το δέρμα. Οι αλλοιώσεις εμφανίζονται κυρίως στο πρόσωπο (95% των περιπτώσεων), στις παλάμες και στα πέλματα (75% των περιπτώσεων) και στον στοματικό βλεννογόνο (70% των περιπτώσεων). Άλλες, λιγότερο συχνές εντοπίσεις αποτελούν η περιοχή των γεννητικών οργάνων (30%) και η περιοχή του οφθαλμού (20%).
Η νόσος συνήθως αυτοπεριορίζεται σε 2 έως 4 εβδομάδες.
Στη σημερινή εποχή, η θνητότητα της νόσου είναι περίπου 3-6%.
Ο εμβολιασμός έναντι της ευλογιάς προστατεύει και για την ευλογιά των πιθήκων, ωστόσο σήμερα οι άνθρωποι που είναι νεότεροι των 40-50 ετών (ανάλογα με τη χώρα) είναι ευαίσθητοι στη νόσο, λόγω της διακοπής του εμβολιασμού για την ευλογιά πριν από 40 έως 50 έτη.
Πρόληψη
Απαιτείται η τήρηση των βασικών μέτρων ατομικής υγιεινής.
– Πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό τακτικά ή χρησιμοποιείτε αλκοολούχο αντισηπτικό
– Καταπολεμήστε και κρατήστε τα τρωκτικά μακριά από τους χώρους διαβίωσης και εργασίας
– Μην πλησιάζετε άγρια ζώα, συμπεριλαμβανομένων νεκρών ζώων
– Μην έρχεστε σε στενή επαφή και μην μοιράζεστε ρούχα με άτομα που δεν αισθάνονται καλά και παρουσιάζουν δερματικές βλάβες.
– Καταναλώνετε κρέας μόνο αν έχει μαγειρευτεί επαρκώς
Πότε να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας;
Εάν έχετε ένα εξάνθημα με φυσαλίδες και:
έχετε επιστρέψει από τη Δυτική ή Κεντρική Αφρική τις τελευταίες 3 εβδομάδες
έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που είχε ευλογιά των πιθήκων τις τελευταίες 3 εβδομάδες
έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που είχε δερματικές βλάβες τις τελευταίες 3 εβδομάδες
Πηγές
https://www.ecdc.europa.eu/en/all-topics-z/monkeypox/factsheet-health-professionals